"Er hangt nevel in het hoofd van mijn moeder die Alzheimer heet"

Deze ochtend hing er nevel over de akkers. Ik reed naar een vroege afspraak en ik bedacht mij dat het er zo ongeveer moest uitzien in het hoofd van mijn moeder. Alleen heet de nevel in haar hoofd Alzheimer. Een nevel genoemd naar Alois Alzheimer, een Duitser met een sigaar en een knijpbril. Als er nevel in mijn hoofd hangt, heet het gewoon kater. En als ik een Duitser was, zou ik niet Alois willen genoemd worden maar liever Friedrich. Onze gedachten maken rare spinsels.

Het is geen prettige ziekte, je geheugen verliezen. Eerst vertrekt het kortetermijngeheugen. De dingen die net gebeurd of gezegd zijn, lijken niet meer belangrijk. Ik maak het ook wel eens mee, ergens in een kamer van je huis komen en je afvragen: wat kwam ik hier nu ook alweer doen?  En dan maar onverrichter zake terugkeren, naar de kamer waar je vandaan kwam. In het beste geval weet je het dan weer. Dat, maar dan maal 100. Dat doet die Duitser met je.

Afgelopen Kerst zei mijn moeder een compleet gedicht op in het Afrikaans. Dat had ze geleerd toen ze als jonge vrouw voordrachtlessen volgde. De tranen stonden in onze ogen, want zoiets moois kon haar geheugen wel nog tevoorschijn toveren. "Hoe veilig en stil es my kindkie se slaap die tastende hand die so vreedsaam gevoudie soekende mondkie gesloten en soet die oogjies een skemering van blank en blau."

De nevel lijkt eerst te bedekken wat het minste waarde heeft. Toen ze samen met mijn vader in het hospitaal verbleef en ze bijna weer naar huis konden keren, belde ik haar. Of ze blij was weer naar huis te gaan. Ze zei dat het een heel aangenaam verblijf was geweest, dat de kamer goed meeviel en het ontbijt ook en dat de bediening heel vriendelijk was. Alleen het weer was wat tegen gevallen waardoor ze weinig buiten waren geweest.

Mijn moeder beschreef een vakantie. Ik vroeg haar waar ze dan ook alweer naartoe waren geweest. Dat moest ze even aan mijn vader vragen. “Het Middelheim ziekenhuis. Daar zijn we nu blijkbaar. Echt een aanrader.”

Die Duitser die in haar hoofd zit, met zijn sigaar en zijn knijpbril, is blijkbaar in staat een mooie reis te maken van een ziekenhuisverblijf. Haalt gedichten uit een ver verleden naar boven. En doet je vrede nemen met de 10de keer dat eenzelfde vraag wordt gesteld. Zolang het daar maar nevel blijft en niet te mistig wordt.

Meer info over Johans werk vind je hier.